Σε μια περίοδο που οι έρευνες κοινής γνώμης τείνουν να δαιμονοποιηθούν παγκοσμίως, ο Γάλλος μαθηματικός και καθηγητής στην Ecole Νormale Superieure Ζιλ Ντοβέκ στο βιβλίο του «Μπορούμε να πιστεύουμε τις δημοσκοπήσεις;» (εκδ. Εκκρεμές) θέτει ερωτήματα και επιχειρεί να δώσει πειστικές απαντήσεις. Η ερμηνεία των αποτελεσμάτων των δημοσκοπήσεων, το ποιες είναι πιο αξιόπιστες, η επιλογή και το μέγεθος του δείγματος, το διάστημα λάθους και άλλα «τεχνικά» ζητήματα αναλύονται με απλό και κατανοητό τρόπο για όσους «μη-ειδικούς» αναζητούν καλοπροαίρετα απαντήσεις στο συγκεκριμένο ζήτημα.
Ο Στράτος Φαναράς στην εισαγωγή του παρομοιάζει τις έρευνες κοινής γνώμης με την «κουταλιά που δοκιμάζει η νοικοκυρά όταν φτιάχνει ψαρόσουπα» και αναφέρεται στα exit polls όπου μας διαφωτίζει για το τι σημαίνει πετυχημένο ή μη exit poll τόσο μαθηματικά όσο και επικοινωνιακά. Παράλληλα αναλύει διεξοδικά το τι μπορεί να πάει στραβά στις δημοσκοπήσεις και τις συνέπειες που μπορεί να έχει στα αποτελέσματα, ενώ μας εφιστά την προσοχή στο να ξεχωρίζουμε τους οργανισμούς μετρήσεων οι οποίοι εφαρμόζουν κώδικες δεοντολογίας εθνικών ή διεθνών ενώσεων ερευνητών (ESOMAR, WAPOR, ΣΕΔΕΑ).
Στην εποχή που το «αντί» έχει χαρακτηριστικά κινήματος παγκοσμίως, είτε αυτό πρόκειται για «αντι-συστημικό», είτε για «αντι-εμβολιαστικό», είτε για «αντι-επιστημονικό» ή όσον αφορά αυτό εδώ το κείμενο για «αντι-δημοσκοπικό», φαίνεται εκ των εκλογικών αποτελεσμάτων ότι οι πολέμιοι των ερευνών κοινής γνώμης κάνουν λάθος τουλάχιστον στην πεποίθησή τους ότι οι δημοσκοπήσεις έχουν τη δύναμη να χειραγωγούν και να κατευθύνουν την ψήφο των πολιτών. Αν ισχύει κάτι τέτοιο αναρωτιέται σωστά ο Στράτος Φαναράς πώς γίνεται τελικά κάποιες φορές οι ερευνητές να πέφτουν έξω; Αξίζει να σημειωθεί άλλωστε το αποτέλεσμα 2 ερωτήσεων σε σχετική έρευνα της aboutpeople στις αρχές του 2016. Oι ερωτώμενοι δηλώσαν ότι κατά τη γνώμη τους οι δημοσκοπήσεις επηρεάζουν την ψήφο των πολιτών σε ποσοστό 60,5%, απάντησαν όμως κατηγορηματικά ότι οι ίδιοι δεν επηρεάζονται (83,3%). Σε καμία περίπτωση βέβαια δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι δεν έχουν υπάρξει προβλήματα ειδικά σε μια περίοδο που τα πράγματα είναι τόσο ρευστά. Τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό τα τελευταία χρόνια έχουν υπάρξει και αποτυχίες. Όχι όμως του μεγέθους που τους αποδίδονται και σίγουρα όχι σκόπιμα. Ποιος άλλωστε θα ρίσκαρε τη φήμη του και θα έδινε λάθος αποτέλεσμα όταν σε λίγες μέρες οι εκλογές τελικά αναδεικνύουν τον όποιο νικητή;
Πηγή: Athens Voice, “Μπορούμε να πιστεύουμε τις δημοσκοπήσεις;”, 01.06.2017
